Sâu tơ (Plutella xylostella linaeus) là đối tượng gây hại chủ yếu trên cây rau họ hoa thập tự như su hào, bắp cải... Sâu tơ thường phát sinh và gây hại từ tháng 10 đến tháng 4, tháng 5 năm sau, làm giảm năng suất và chất lượng rau rõ rệt nếu không được phòng trừ kịp thời. Để giúp bà con trên địa bàn huyện nắm bắt được đặc điểm của sâu tơ và biện pháp kỹ thuật phòng trừ hiệu quả Trạm Khuyến nông hướng dẫn bà con cụ thể như sau:
1. Đặc điểm của sâu tơ
Trưởng thành sâu tơ nhỏ, thân dài khoảng 6-7mm, sải cánh rộng 12-15mm màu nâu xám, trên cánh có dải màu trắng ngài đực và dải màu vàng ngài cái chạy từ gốc cánh đến đỉnh cánh, mép ngoài có lông nhỏ dài mịn, khi đậu cánh áp sát thân. Trứng hình bầu dục màu vàng xanh nhạt, dài khoảng 4-5mm. Sâu non màu xanh nhạt, đẫy sức dài 9-10mm, mỗi đốt đều có lông nhỏ. Nhộng màu vàng nhạt, dài 5-6mm, nhộng được bọc trong kén mỏng màu trắng xốp.
Hình ảnh: Sâu non và trưởng thành của sâu tơ
Trưởng thành sâu tơ hoạt động chủ yếu vào ban đêm. Ngài hoạt động mạnh nhất từ chập tối đến nửa đêm. Mỗi ngài cái đẻ trung bình 10-400 quả trứng. Trứng được đẻ phân tán hay thành cụm dưới mặt lá, hai bên gân lá hay chỗ lõm dưới lá. Sâu non có 4 tuổi, sâu mới nở sống tập trung, từ tuổi 2 trở đi sâu ăn thịt lá để lại biểu bì tạo thành các đốm trong mờ. Ở tuổi lớn sâu bắt đầu ăn mạnh làm thủng lá chỉ chừa lại gân lá.
2. Tác hại của sâu tơ
Sâu tơ là loại sâu gây hại nguy hiểm nhất trên rau họ thập tự khi tấn công vườn rau, chúng tạo ra những lỗ thủng trên lá rau, làm lá rau xơ xác. Sâu tơ gây hại đặc biệt nghiêm trọng ở giai đoạn rau mới trồng, sâu non mới nở đục lá tạo thành rãnh, ở tuổi lớn sâu tơ ăn toàn bộ biểu bì khiến lá bị thủng lỗ chỗ. Mật độ cao sâu ăn hết thịt lá chỉ còn trơ lại gân lá làm giảm năng suất rõ rệt. Sâu non cũng ăn các bắp cải đang phát triển làm bắp cải biến dạng goặc không thể cuốn bắp, tạo điều kiện cho bệnh thối nhũn phát triển.
3. Biện pháp phòng trừ
Để chủ động phòng trừ sự phát sinh gây hại của sâu tơ trên rau cần thực hiện một số biện pháp sau:
3.1. Biện pháp canh tác:
- Bố trí thời vụ thích hợp.
- Luân canh với cây trồng không cùng ký chủ như lúa, ngô… nên trồng xen với cây họ cà, hành, tỏi... để xua đuổi trưởng thành đến đẻ trứng.
- Nên tưới rau bằng vòi phun mưa vào buổi chiều mát để ngăn cản việc giao phối của trưởng thành và rửa trôi bớt trứng, sâu non.
- Sau khi thu hoạch phải dọn sạch tàn dư của cây, đưa ra khỏi ruộng tiêu huỷ hoặc ủ làm phân bón để tiêu diệt trứng, sâu non...
3.2. Biện pháp sinh học:
- Sử dụng thiên địch của sâu tơ như nhóm ăn mồi (nhện, bọ rùa, chuồn chuồn cỏ), nhóm ong ký sinh (ong cự loài Diadegma sp., ong kén nhỏ loài Cotesia sp).
- Dùng bẫy pheromone thích hợp để diệt trưởng thành sâu tơ.
3.3. Biện pháp hoá học:
- Sâu tơ có khả năng kháng thuốc nhanh, để giảm bớt áp lực kháng thuốc của sâu cần sử dụng luân phiên nhiều loại thuốc như: Silsau super 1.9,3.5EC; Tasieu 1.9EC; 5WG; TC-Năm sao 20EC, 35EC; Reasgant 3.6EC...
Lưu ý: Sâu tơ là một trong những loài sâu có khả năng kháng thuốc rất cao để phòng trừ hiệu quả phải thường xuyên thay đổi nhóm thuốc và phải tuân thủ nguyên 4 bốn đúng khi sử dụng thuốc./.
Chúc bà con nông dân có vụ mùa bội thu./.
KS. Xuân Hậu - Trạm Khuyến nông
