Đình Sen Hồ, một di tích kiến trúc, nghê thuật nổi tiếng của trấn Kinh Bắc xưa, nay thuộc địa phận hành chính của thị trấn Nếnh, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Khu di tích toạ lạc trên một thế đất đắc địa phong thuỷ, nhìn về phía Tây Nam; trước cửa đình có khu ao làng rộng lớn. Với địa thế sơn thuỷ hữu tình đã tạo nên sự uy linh cổ kính cho vùng đất nơi đây.
Đình Sen Hồ (ảnh sưu tầm)
Ao đình Sen Hồ (ảnh sưu tầm)
Đình Sen Hồ được khởi dựng vào thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII-XVIII), khi đó được Tả đô đốc, Hán Quận công Thân Công Tài công đức làm đình. Trải qua bao biến cố của thời gian và những thăng trầm của lịch sử, đình Sen Hồ đã nhiều lần được tu bổ tôn tạo, tuy nhiên đến nay ngôi Đình vẫn giữ được những giá trị lịch sử, kiến trúc nghệ thuật đặc sắc riêng. Năm 2013, đình Sen Hồ được Bộ Văn hóa, Thông tin và Thể thao xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Đình là nơi nuôi giấu cán bộ hoạt động cách mạng, là kho bảo quản quân trang, quân lượng cung cấp cho tiền tuyến; trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, Đình là nơi đào tạo cho nhiều thế hệ học sinh trưởng thành tham gia công tác khắp mọi miền đất nước. Đình Sen Hồ là nơi thờ Đức Thánh Tam Giang, người có công đánh đuổi giặc Lương (thế kỷ VI) ra khỏi bờ cõi nước ta, đem lại cuộc sống bình yên cho muôn dân. Ngoài ra còn thờ Diên Bình Công chúa (con gái vua Lý Thánh Tông).
Đình được xây dựng với bình đồ kiến trúc kiểu chữ "Đinh". Tòa tiền đình được xây dựng gồm ba gian, hai trái với bốn vì chính, hai vì chái, mỗi vì 6 chân cột; Tòa hậu cung gồm hai gian, bên trong có đặt án thờ, trên án thờ có nhiều đồ thờ như bài vị, mũ, giá văn, long đao… Về nghệ thuật trạm khắc của ngội Đình rất tinh sảo, trên khung mái Đình chủ yếu được trạm khắc ở bốn bức cốn ở xà nách của hai vì gian giữa toad tiền đình, nội dung tập trung ở các đề tài: Mảng cốn thứ nhất là đề tài tứ linh “long, ly, quy, phượng”; Mảng cốn thứ hai là đỡ các đầu hoành là các lá cúc dây cách điệu tạo nên hình tượng “long vân đại hội”; Mảng cốn thứ ba cũng mang đề tài tứ linh nhưng hình tượng rồng được thay thế băng lá cúc “long hóa cúc”; Mảng cốn thứ tư là đề tài tứ quý rõ ràng cùng với hó văn kỷ hà; Mảng cốn thứ năm ở trước tòa hậu cung là hình “lưỡng long chầu nguyệt”.
Hiện nay, trong di tích đình Sen Hồ, ngoài những kết cấu kiến trúc, các mảng trạm khắc tinh tế còn lưu giữ một số hiện vật, đồ thờ tự có giá trị lịch sử văn hóa như: Nguồn di sản hán nôm là những bức đại tự, hoành phi, câu đối ca ngợi cảnh đẹp và người được thờ ở đình…. Ngoài những giá trị lịch sử về văn hoá vật thể, đình Sen Hồ còn là nơi sinh hoạt văn hoá của nhân dân. Hàng năm, lễ hội đình Sen Hồ được tổ chức vào hai ngày mùng 5 tháng Giêng và 10 tháng 4 âm lịch.
Phòng VHTT - Sưu tầm biên soạn
