Thứ sáu, Ngày 29 Tháng 03 Năm 2024|

CHÙA BỔ ĐÀ DI TÍCH LỊCH SỬ - KIẾN TRÚC NGHỆ THUẬT QUỐC GIA ĐẶC BIỆT

|
Lượt xem:
Chế độ ban đêm OFF
Cỡ chữ: A- A A+

Chùa Bổ Đà là di tích tiêu biểu của huyện Việt Yên được Thủ tướng chính phủ ra quyết định công nhận là Di tích lịch sử- kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia đặc biệt năm 2016. Chùa toạ lạc trên ngọn núi Phượng Hoàng (Bổ Đà sơn), phía Bắc dòng sông Cầu, thuộc địa phận xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Nơi đây, đứng trên đỉnh núi có thể quan sát toàn bộ Phòng tuyến sông Như Nguyệt ghi dấu ấn lịch sử bao đời nay của dân tộc. Đây cũng là nơi sơn thủy giao hòa, nhìn sông tựa núi, cảnh sắc, không gian nhuốm màu huyền thoại đúng như lời thơ của người xưa:

“Bốn bề phong cảnh lạ thay

Bồng lai kia cũng thế này mà thôi”.

Chùa Bổ Đà còn có một tên gọi khác là chùa Quan Âm. Theo những cứ liệu lịch sử thì Chùa có từ thời nhà Lý (TK XI) và được trùng tu, mở mang vào năm 1720 dưới thời Lê Trung Hưng và các giai đoạn sau này. Chùa thờ tam giáo (Tam giáo đồng nguyên): Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo. Phối thờ Thạch linh thần tướng và Trúc lâm tam tổ. Chính vì vậy, hệ thống tượng Phật ở chùa Bổ Đà được bài trí theo dòng phái Lâm Tế có sự kết hợp tín ngưỡng dân gian bản địa và Đạo giáo.

Phương ngôn xưa có câu: “Bắc Bổ Đà- Nam Hương Tích”. Phía Nam thành Thăng Long có chùa Hương Tích, phía Bắc có chùa Bổ Đà. Đây là một trong những ngôi chùa cổ kính, linh thiêng nhất của miền Kinh Bắc.

Khu di tích chùa Bổ Đà gồm: Chùa cổ có tên là chùa Bổ Đà (hay còn gọi là chùa Quan Âm, hay Chùa Cao), chùa chính Tứ Ân Tự, Am Tam Đức, Vườn tháp và Ao Miếu. Ngoài ra trên núi Bổ Đà còn có đền thờ Đức Thánh Hóa (tức Thạch Linh Thần tướng – người có công giúp vua chống giặc ngoại xâm).

Chùa chính Tứ Ân tự

Là một trong các hạng mục của Di tích chùa Bổ Đà, chùa được xây dựng vào thời vua Lê Hiển Tông (1740-1786), Tứ Ân Tự hiện vẫn bảo tồn và giữ nguyên vẹn những nét kiến trúc cổ xưa. Chùa có kiến trúc độc đáo, khác biệt so với những ngôi chùa truyền thống ở miền Bắc Việt Nam, đó là lối kiến trúc “nội thông, ngoại bế” tạo nên không gian u tịch, thanh vắng, linh thiêng.

Tường đất- nét độc đáo của ngôi chùa

Tường đất từ cổng vào và bao quanh khu nội tự chùa Tứ Ân được xây dựng theo lối  tường trình với độ cao từ 1,8- 5m, được trình từ thấp tới cao bằng lọai đất sỏi son trên núi Bổ Đà, trên đỉnh tường được che bằng các mảnh gốm, chum, vại... vỡ của Thổ Hà. Trải qua thời gian, các bức tường trình đã bị mưa thấm, ngả màu rêu phong canhg làm tăng thêm vẻ cổ kính cho ngôi chùa.

Khu nội tự gồm 18 tòa nhà ngang, dãy dọc kết nối liên hoàn với tổng số gần 100 gian. Các chất liệu xây dựng được làm bằng gạch nung, ngói, tiểu sành và hệ thống tường bao được trình bằng đất rất độc đáo và bền vững. Cổng vào chùa nền lát đá muối có kích thước to nhỏ khác nhau.

Bộ mộc bản kinh phật khắc trên gỗ thị cổ nhất

Trong chùa còn lưu giữ “Bộ mộc kinh phật” được khắc trên gỗ thị, với gần 2.000 bản khắc bằng chữ Hán, chữ Phạn và chữ Nôm truyền lại những giá trị của tư tưởng Phật giáo Thế giới nói chung và Phật giáo Việt Nam nói riêng. Đã trải qua nhiều thế kỷ, bộ Mộc bản kinh hiện nay vẫn còn khá nguyên vẹn, không bị mối mọt, dù không dùng một loại thuốc bảo quản nào.

Vườn tháp lớn nhất Việt nam

Đặc biệt “vườn tháp chùa Bổ Đà” được đánh giá là đẹp và lớn nhất Việt Nam. Vườn tháp được xây dựng theo những quy định riêng và rất chặt chẽ của thiền môn. Với hơn 100 ngôi tháp được xếp hàng hàng, lớp lớp, nơi tàng lưu xá lị, tro cốt nhục thân của hơn 2.000 vị tăng, ni. Tương truyền nơi đây vào những ngày rằm, những người được khai nhãn sẽ thấy được ánh sánh hừng lên từ những ngọn tháp cổ.

Với những giá trị văn hóa quý báu và ý nghĩa tâm linh to lớn cùng với số lượng thực tế, Vườn tháp và Bộ mộc kinh chùa Bổ Đà đã được Tổ chức kỷ lục Việt Nam công nhận là “Vườn tháp lớn nhất Việt Nam” và “Bộ mộc bản kinh phật thuộc thiền phái Lâm tế khắc trên gỗ thị cổ nhất”.

Am Tam Đức

Am Tam Đức được xây dựng cùng thời gian với chùa Tứ Ân. Các tổ tu tại chùa đặt tên am là “Tam Đức” vì mong ước người tu hành tại đây sẽ thông tuệ được ba đức tính: Trí đức, Đoạn đức và Ân đức. Đây cũng là nơi thờ tự tổ tu Phạm Kim Hưng sau khi cụ viên tịch.

Chùa Cao (chùa Quán Âm, chùa Ông Bổ, chùa Bổ Đà)

Chùa thờ Phật bà Quan thế âm .Tương truyền, chùa Cao được xây dựng thời nhà Lý (TK XI) và được tu sửa nhiều lần. Ban đầu chỉ là một gian chùa nhỏ bằng đất, lợp gianh, đến thời vua Lê Dụ Tông niên hiệu Bảo Thái (1720-1729) có vị trụ trì là Phạm Kim Hưng tiến hành trùng tu và trải qua nhiều lần tu bổ, tôn tạo chùa Cao ngày càng khang trang, tố hảo.

Ao Miếu

Là một trong những di tích thuộc khu di tích chùa Bổ Đà, tọa lạc tại trung tâm thôn Hạ Lát. Ao Miếu hay còn gọi là Đền Hạ thờ Thần Đá (Thạch Linh Thần Tướng) và Mẫu Đá.

Lễ hội Bổ Đà- Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia

Gắn liền với di tích Chùa Bổ Đà là Lễ hội chùa Bổ Đà (còn gọi là Hội Chùa Bổ), Lễ hội được tổ chức từ ngày 15 đến ngày 19 tháng Hai (Âm lịch) hàng năm tại khu vực núi Bổ Đà, xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, đó là ngày giỗ tổ khai sơn lập ra chùa. Cùng với những cuộc tế lễ trang nghiêm, thành kính, ở Lễ hội chùa Bổ Đà còn có nhiều trò chơi dân gian như đấu vật, chọi gà, cướp cầu, đu quay... và triển lãm cây cảnh.

Đặc biệt Lễ hội chùa Bổ Đà còn là dịp để các liền anh, liền chị Quan họ trong vùng gặp gỡ, giao duyên. Trong những năm qua, vào dịp Lễ hội chùa Bổ Đà, huyện Việt Yên và tỉnh Bắc Giang thường xuyên tổ chức Liên hoan hát Quan họ - một sân chơi văn hóa lành mạnh lại có ý nghĩa lớn trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của một di sản văn hóa đặc sắc của nhân loại. Đến với Lễ hội chùa Bổ Đà, quý du khách sẽ được tận mắt thăm một vùng danh thắng với các di tích cổ kính, truyền tích, huyền thoại của Bắc Giang, được cảm nhận vẻ đẹp của núi sông nơi bờ Bắc sông Cầu sơn thủy hữu tình. Năm 2016, Lễ hội chùa Bổ Đà đã được nhà nước công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.

Cây di sản Việt nam

Bên cạnh các hạng mục như vườn tháp, bộ mộc kinh.... thì hệ thống cây cổ thụ hàng trăm, hàng nghìn năm tuổi của chùa Bổ Đà (cây thông, cây đa, cây vối…) cũng được Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận là Cây di sản Việt Nam.

Với những giá trị đặc biệt, Di tích và lễ hội chùa Bổ Đà xứng đáng trở thành một điểm dừng chân cho du khách tham quan và tìm hiểu về văn hóa bờ Bắc sông Cầu.

Kính mong quý du khách thập phương hãy chung tay bảo tồn, giữ gìn những giá trị đặc sắc của di tích tôn nghiêm và linh thiêng này!

Phòng Văn hoá và Thông tin

 

 

Video Video

 

Số lượng truy cập Số lượng truy cập

Đang truy cập: 8,549
Tổng số trong ngày: 6,365
Tổng số trong tuần: 42,443
Tổng số trong tháng: 274,760
Tổng số trong năm: 860,457
Tổng số truy cập: 7,754,140